مقایسه‏ ی میزان خسارت میوه سه رقم زیتون (Olea europaea L.) در روش‏های مختلف برداشت مکانیزه

چکیده سابقه و هدف: انتخاب روش مناسب برداشت زیتون تاثیر زیادی در کاهش خسارت‏های وارده به میوه و درخت و هم چنین راندمان برداشت داشته و برداشت نامناسب باعث کاهش باردهی درخت در سال آینده می‏شود. گستردگی باغ‌ها، تنوع ارقام در یک باغ و کمبود و هزینه بالای کارگر، استفاده از ابزار مکانیکی را ضروری می‌سازد. بنابراین آزمایشی در سال 1394 در یکی از باغ‏های شهرستان رامیان واقع در استان گلستان انجام شد تا بهترین رقم و روش برداشت زیتون برای برداشت مکانیزه این میوه مشخص شود. مواد و روش‌ها: در این آزمایش راندمان برداشت و خسارت به سه رقم محصول زیتون (ماری، والانولیا و زرد) توسط چهار روش برداشت (چوب‏زنی (روش مرسوم منطقه)، شاخه‏تکان فرقونی، شانه‏ی مکانیکی و شاخه‏تکان دستی‏) در قالب طرح کرت‏های خرد شده با سه تکرار صورت پذیرفت. یافته‌ها: نتایج آنالیز واریانس، حاکی از معنی‏دار (01/0≥P) بودن درصد و مقدار برگ ریخته شده، درصد میوه آسیب دیده به میوه برداشت شده و شاخص خسارت نسبت به اثرات ساده رقم و روش برداشت و اثر متقابل آنها بود. نتایج نشان داد که رقم ماری با 80/81 درصد بیش‏ترین راندمان را در بین ارقام و شاخه‏تکان دستی با مقدار 20/88 درصد، نسبت به روش‏های دیگر راندمان بیش‏تری داشت. در تمامی روش‏ها کم‏ترین درصد خسارت روی رقم والانولیا و بیش‏ترین خسارت وارده روی رقم زرد مشاهده شد. در روش برداشت با شانه‏ی مکانیکی، رقم زرد بیش‏ترین (32/45 درصد) و رقم والانولیا کم‏ترین (03/7 درصد) میوه‏های آسیب‏دیده را داشت. شاخص خسارت در روش برداشت چوب‏زنی روی رقم زرد بیش‏ترین مقدار بوده (29/76 درصد) و اختلاف معنی‏داری با شاخص خسارت رقم‏های ماری و والانولیا که با این روش برداشت شدند، داشت. شاخص خسارت در این دو رقم به ترتیب 12/54 و 03/23 درصد، اندازه‏گیری شد. شاخص خسارت شانه‏ی مکانیکی روی رقم زرد با 92/74 درصد در رده دوم بوده و با روش برداشت چوب‏زنی اختلاف معنی‏داری نداشت. شاخص خسارت رقم‏های والانولیا و ماری نیز در روش برداشت چوب‏زنی نسبت به سایر روش‏های برداشت با اختلاف معنی‏دار بیش‏ترین مقدار بود. در روش شانه‏ی مکانیکی روی رقم والانولیا کم‏ترین شاخص خسارت دیده شد و رقم والانولیا در هر چهار روش برداشت نسبت به دو رقم دیگر شاخص خسارت کم‏تری داشت. حداکثر برگ ریخته شده در روش برداشت چوب‏زنی روی رقم والانولیا (77/10 درصد) مشاهده گردید. ارقام ماری و زرد نیز به ترتیب با 21/8 و 58/7 درصد در مراتب بعدی درصد ریزش برگ نسبت به میوه‏ی برداشت شده با این روش قرار داشتند. برداشت با شاخه‏تکان فرقونی کم‏ترین درصد برگ ریخته شده نسبت به سایر روش‏ها را داشته و اختلاف معنی‏داری بین درصد برگ ریخته شده ارقام مورد بررسی با این روش مشاهده نشد. نتیجه‏گیری: با توجه به اینکه راندمان برداشت با شاخه‏تکان دستی بیش‏تر از دیگر روش‏ها بوده، این روش از جهت برداشت مکانیکی مناسب‏تر است. هم چنین می‏توان نتیجه گرفت که روش برداشت چوب‏زنی به علت داشتن خسارت بالا در همه‏ی گروه‏های خسارتی، مناسب نیست و منجر به کاهش کیفیت روغن و کنسرو حاصله می‏شود.